„Napis” XVI (2010)

Literatura i rytuały

W tomie zatytułowanym Literatura i rytuały zebrano prace, które są owocem interdyscyplinarnych rozważań, mających związek ze skodyfikowaną liturgią i paraliturgią w piśmiennictwie okolicznościowym i użytkowym. Wiele miejsca poświęcono tu ceremoniałowi – zarówno zorganizowanemu wokół centrum metafizycznego rozpatrywanego w perspektywie wyznaniowej, jak i zdystansowanemu do tradycyjnego sacrum, a nawet zorientowanemu na wartości bliższe porządkowi profanum czy wręcz tylko w nim funkcjonujące.

Zgromadzone w tomie teksty to także zapis obserwacji dotyczących zjawisk społecznych innych niż religijne i spirytualne, których manifestacje językowe (i nie tylko) – w mediach tradycyjnych lub nowoczesnych – rozpoznać można w kategoriach obrzędu, mającego wpływ na dokonujące się w rzeczywistości zmiany. Obecna seria „Napisu” porusza również kwestie znaczenia ceremoniałów, ich związku ze słowem, poziomów rytualizacji życia czy też śmierci, co pozwoliło na pełniejsze poznanie i zrozumienie społeczno-kulturowych zachowań człowieka związanych ze zjawiskiem rytualności, których tak liczne i ważne ślady odnaleźć można w literaturze i kulturze.

Literatura i rytuały (Jacek Wójcicki)

Artykuł (PDF)

I. SŁOWA I JĘZYK

Nieczytelne gesty. Wizerunek chrześcijan w polemice Celsusa i Orygenesa

Artykuł (PDF)

Analiza języka jako znaku kultury. Eksploracja modlitwy polskich Żydów Mesjańskich

Artykuł (PDF)

Semantyczne rytuały Olgi Freudenberg i Izraila Frank-Kamienieckiego

Artykuł (PDF)

II. DUCH I LITERA

Między teologią a antropologią słowa. O użytkach płynących z Modlitwy Pańskiej

Artykuł (PDF)

Zagadnienie ceremonii w XVI- i XVII-wiecznym piśmiennictwie religijnym protestantów jako spór o język sakralny

Artykuł (PDF)

Pieśni religijne Mazurów pruskich w związku z rokiem kościelnym ułożone (na przykładzie „piosnek adwentowych”)

Artykuł (PDF)

Podmiot liryczny poezji Czesława Miłosza wobec liturgii katolickiej

Artykuł (PDF)

III. RYTUAŁY ŚMIERCI I ŻYCIA

Wielkie rytuały dla małych Radziwiłłów. O tekstach towarzyszących śmierci dzieci w XVII wieku

Artykuł (PDF)

Świeckie mowy obłóczynowe a ceremoniały zakonne w XVII wieku

Artykuł (PDF)

Dzień ślubny i wieczór weselny w poezji doby stanisławowskiej. Rekonesans

Artykuł (PDF)

Rytuał i pamięć w „Dziadach”. Uwagi do stanu badań

Artykuł (PDF)

IV. Z CIEMNOŚCI

Mord rytualny w poetyckiej relacji Stefana Żuchowskiego

Artykuł (PDF)

Lejbe i Siora w Ciemnogrodzie – powieściami w „nieludzkie przesądy” i „śmieszne zabobony”

Artykuł (PDF)

Pogrzeby, których nie było. O rytuałach niemożliwych (w literaturze poholokaustowej)

Artykuł (PDF)

V. WIWAT KRÓL! WIWAT WSZYSTKIE STANY!

Zaślubiny króla i Rzeczypospolitej. O próbach rytualizacji elekcji monarszej w publicystyce doby pierwszego bezkrólewia

Artykuł (PDF)

Miasto wita króla. Ceremoniał i jego rola komunikacyjna w diariuszach Adama Naruszewicza (1784, 1787)

Artykuł (PDF)

Wokół oświeceniowych życzeń noworocznych

Artykuł (PDF)

VI. WSPÓLNOTA POLITYCZNA I RYTUAŁ

Między sacrum a profanum. Rozważania o dialogach zmarłych Lukiana z Samosat i Ignacego Krasickiego

Artykuł (PDF)

Między polityką a religią. O rytuałach i  rytualności konfederacji barskiej

Artykuł (PDF)

„Na powrót wojska” – obrazowanie rytuału w poezji okolicznościowej lat 1809-1814

Artykuł (PDF)

Tajemnice krakowskich kopców. Wokół dedykacji do misterium Norwida „Wanda”

Artykuł (PDF)

VII. WŁADZA RYTUAŁU, RYTUAŁY WŁADZY

Rytuały demokracji – święto totalitaryzmu. Narodowo-Radykalna refleksja o obchodach, celebracjach i pamięci między wojnami

Artykuł (PDF)

„Słońce – świeci; Razem!”. Wiersz pierwszomajowy jako rytuał

Artykuł (PDF)

VIII. MOWA ZNIEWOLONA I SWOBODNA

Rytuał w zwierciadle cenzury. Urząd Kontroli jako strażnik kultowego obrazu władzy w początkach Polski Ludowej

Artykuł (PDF)

Rytuały religijno-patriotyczne i ich echa w poezji okolicznościowej lat osiemdziesiątych XX wieku

Artykuł (PDF)

Esej powojenny i współczesny wobec językowej rytualizacji historii

Artykuł (PDF)

IX. GENIUS LOCI I LITERATURA

Wieczysty węzeł ludzkości. Pieśni łańcuchowe jako gatunek okolicznościowej poezji masońskiej

Artykuł (PDF)

Symbolika piramidy w rytuałach wolnomularstwa a filozofia Nietzschego (prolegomena)

Artykuł (PDF)

Modlitwy Grochowiaka

Artykuł (PDF)

Wiesława Myśliwskiego rytuały mowy i myśli

Artykuł (PDF)

X. EXCELSIOR!

Rytuały magiczne i chrześcijańskie w „spiskach” tatrzańskich

Artykuł (PDF)

Przewodnik jako scenariusz rytuałów turystycznych (na podstawie dawnych bedekerów pienińskich). Narodziny pewnej religii

Artykuł (PDF)

Literatura alpinistyczna jako „sobąpisanie”

Artykuł (PDF)

Balony nad Puławami. Osiemnastowieczne rytuały wypraw ponad chmury w poetyckim opisie

Artykuł (PDF)

vignette