Logo 'Napisu'

„Napis” XXII (2016)

Warunkiem trwałości jest przemiana. Parafrazy, kontynuacje i aluzje literackie

Przemiana, która stanowi myśl przewodnią numeru, rozumiana jest w sposób bardzo szeroki, nie ogranicza się do dzieł pisanych, powstałych na przestrzeni dziejów (tekstów literackich, okolicznościowych i użytkowych). Zakładamy bowiem, że używanie i rozumienie aluzji literackiej stanowi wyraziste świadectwo przynależności do danego kręgu kulturowego, połączonego wspólnotą znajomości pewnego kanonu dzieł, co potwierdza wspólnotę systemu wyznawanych wartości. Kanon ów może być zdumiewająco trwały (kontynuacje) lub też podlegać modyfikacjom, zmieniając się dla kolejnych pokoleń i stanowiąc odbicie różnorodnych wpływów kulturowych (odmiany parafraz w zakresie języka, stylu, tematu i tonu; nawiązania polemiczne i stylizacyjne – w tym parodia czy pastisz). Wyszliśmy bowiem z założenia, że tradycja, która ma pozostawać żywa, musi być wykorzystywana i przekształcana – także w sposób dyskusyjny czy obrazoburczy. Powstały zbiór artykułów ilustruje tytułową tezę – to właśnie przemiana umożliwia trwanie, jest znakiem żywotności tradycji i warunkiem jej istnienia.

Zgromadzone w numerze rozprawy poruszają takie tematy, jak funkcjonowanie wielkich postaci literackich, a także mitów kulturowych w literaturze i kulturze popularnej (np. bohaterów Prusa czy Dickensa), „długie trwanie” określonych motywów literackich oraz ich przekształcenia (jak wiersz Żmichowskiej), wykorzystanie znanych modeli komunikacyjnych w dyskursie publicznym (m.in. w prasie i reklamie). Inspirację mogły stanowić bezpośrednie nawiązania do konkretnych utworów (np. Mistrza i Małgorzaty Bułhakowa), literackie polemiki czy adaptacje międzygatunkowe. Bogato reprezentowane są również dział recenzji czy część edytorska.

Ikonograficzną część tomu stanowią opatrzone komentarzami prace studentów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, obrazujące ich skojarzenia z tematem transformacji, przemijania i przemiany.

Numer poświęcony jest pamięci Profesora Janusza Tazbira, wieloletniego członka Rady Naukowej rocznika „Napis”.

Wstęp (Agnieszka Bąbel, Agata Grabowska-Kuniczuk)

Artykuł (PDF)

WSPOMNIENIA O PROFESORZE JANUSZU TAZBIRZE

Okruchy wspomnień

Artykuł (PDF)

Janusz Tazbir (5 VIII 1927 – 3 V 2016) – wspomnienie czytelnika

Artykuł (PDF)

Biblioteka. O stosunku Janusza Tazbira do książek

Artykuł (PDF)

ROZPRAWY I MATERIAŁY

Metabasis: kilka słów o apostrofie

Artykuł (PDF) Show abstract

Tarcia polemiczne, „responsy” i trawestacje w szermierce poetyckiej schyłku XVIII wieku

Artykuł (PDF) Show abstract

Cyganie sentymentalni i romantyczni (Kniaźnin – Moniuszko)

Artykuł (PDF) Show abstract

„Białe anioły z skrzydłami jasnemi” (konstelacja parafraz)

Artykuł (PDF) Show abstract

Dickens, Drood i domysły

Artykuł (PDF) Show abstract

„Breaking Bad” kochanego Stacha. Wokulski jako antybohater

Artykuł (PDF) Show abstract

Ulotne jak dym? Kryptoreklama i przemiany obyczajów – o kampanii Polskiego Monopolu Tytoniowego na łamach „Kobiety Współczesnej” w latach 1931-1932

Artykuł (PDF) Show abstract

Pastisz czy kontynuacja? „Powrót Wolanda albo nowa diaboliada” Witalija Ruczinskiego wobec „Mistrza i Małgorzaty” Michaiła Bułhakowa

Artykuł (PDF) Show abstract

PASJE I POTYCZKI EDYTORSKIE I TEKSTOLOGICZNE

Wiersze żałobne dla Krzysztofa Radziwiłła w sylwie ze zbiorów Bavorovianum we Lwowie

Artykuł (PDF) Show abstract

Walerian Gorzycki, [Wiersze żałobne] (oprac. Mariola Jarczykowa)

Artykuł (PDF)

„Magdalena” Josefa Svatopluka Machara w tłumaczeniu Zofii Trzeszczkowskiej. „Bratnia kontrola” Zenona Przesmyckiego – świadectwo problemów przekładu zachowane w korespondencji

Artykuł (PDF) Show abstract

Wykaz trudności przekładowych sporządzony przez Zofię Trzeszczkowską (oprac. Aleksandra Błasińska)

Artykuł (PDF)

E-podręczniki a rozwój edytorstwa cyfrowego

Artykuł (PDF) Show abstract

VARIA

Oblicza przemian w Sztukach Pięknych

Artykuł (PDF) Show abstract

Warunkiem trwałości jest przemiana. Prace studentów ASP w Warszawie

Ilustracje

Komentarze autorów do fotografii

Komentarze (PDF)

RECENZJE

Julian Ursyn NIEMCEWICZ, Mowy sejmowe 1788-1792, wybór i opracowanie Aleksander Czaja, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2011 (Igor Barkowski, Niemcewicz w kanonie czy kanon Niemcewicza? Głos w dyskusji)

Recenzja (PDF)

Literackie obrazy podróży, red. Monika Urbańska, Łódź 2014, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; Doświadczenie, red. Monika Urbańska, Łódź 2014 (Bożena Mazurkowa, Młodzi łódzcy edytorzy o podróżach i innych ludzkich doświadczeniach)

Recenzja (PDF)

Tadeusz BUDREWICZ, Wierszobranie (druga połowa XIX wieku), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2016 (Grażyna Borkowska, Prus pisze wiersze)

Recenzja (PDF)

Literatura i kultura schyłkowego PRL-u, pod red. Kamili Budrowskiej, Wiktora Gardockiego i Elżbiety Jurkowskiej, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2015 (Katarzyna Kościewicz, Kultura schyłkowego PRL-u w nowych odczytaniach)

Recenzja (PDF)

Kamila TUSZYŃSKA, Narracja w powieści graficznej, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2015 (Konrad Niciński, Powieść graficzna w poszukiwaniu metajęzyka)

Recenzja (PDF)

Sprawozdanie z naukowego sympozjum jubileuszowego „Na szlakach literatury…”, poświęconego Profesor Barbarze Wolskiej i okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin i jubileuszu czterdziestopięciolecia pracy naukowej

Artykuł (PDF)

Noty o autorach artykułów

Artykuł (PDF)