Seria obejmuje rozważania nad dziejami powszechnymi, widzianymi z jednostkowej, egzystencjalnej perspektywy w literaturze dokumentu osobistego: autobiografii i pamiętnika. Omawiani pisarze należą głównie do szlachty i reprezentują postawy typowe, lecz przy tym zmieniające się na różnych etapach historii Są wśród nich: sarmacki rycerz i gospodarz z przełomu XVI i XVII wieku; dwaj konfederaci barscy; polscy żołnierze korpusu francuskiego na San Domingo; Polak w wojsku rosyjskim z początku wieku XIX; działacz patriotyczny z okresu powstania listopadowego; emigrant polistopadowy we Francji i Stanach Zjednoczonych. Autorami omawianej poezji politycznej i publicystyki są też: duchowny pijarski; drobnoszlachecki współpracownik Kuźnicy Kołłątajowskiej; mieszczanin. Przekrojowy charakter mają omówienia kazań okresu Księstwa Warszawskiego, XIX-wiecznego gatunku literackiego: szkicu fizjologicznego, pozytywistycznego poradnictwa gospodarstwa domowego, a także poezji stanu wojennego. Osobne artykuły poświęcono Benedyktowi Chmielowskiemu i Adamowi Mickiewiczowi jako autorowi listów. W serii zamieszczono wydane z rękopisów i rzadkich druków materiały literackie, w tym wystąpienia trybunalskie Franciszka Salezego Jezierskiego i fragment pamiętnika dziadka Elizy Orzeszkowej.