„Napis” XV (2009)

Umysły zniewolone. Literatura pod presją

W tekstach zamieszczonych w tomie pt. Umysły zniewolone. Literatura pod presją poruszane są problemy cenzury i autocenzury, „języka ezopowego”, strategii twórców wobec okoliczności związanych z uciskiem politycznych i religijnych systemów totalitarnych. Rozważane są także zagadnienia przemian materii tekstowej i zmian redakcyjnych spowodowanych wpływami zewnętrznymi, a wreszcie – tematyka: opresji moralnej, tabu obyczajowego, presji „dobrego wychowania” (rodzina, szkoła, otoczenie, władza) oraz wstydliwych i przemilczanych sfer życia.

Prezentowane w serii recenzje odnoszą się do opublikowanych ostatnio książek poświęconych mało znanym, a nawet nieznanym (często anonimowym) utworom z XVIII wieku dotyczących okresu konfederacji barskiej oraz konfederacji targowickiej) oraz dialogowi sztuki i literatury na temat portretu.

Umysły zniewolone. Literatura pod presją (Janusz Maciejewski)

Artykuł (PDF)

ROZPRAWY, MATERIAŁY

Obraz plebejusza w literaturze szlacheckiej. Rekonesans

Artykuł (PDF)

Traktat Diega de Estella „O wzgardzie świata i próżności jego” w przekładzie Augustyna Kochańskiego – dyskurs religijny de contemptu mundi. Problemy komunikacji literackiej jako procesu wywierania presji na odbiorców dzieła

Artykuł (PDF)

„O niepłodności w stanach małżeńskich” – czyli jak XVII-wieczny kalendarzysta-lekarz omawia oraz cenzuruje tematy wstydliwe

Artykuł (PDF)

„Uwagi do zupełnego zabierających się w stan małżeński szczęścia służące…” – osiemnastowieczny poradnik byłego pijara, Aleksandra Pawła Zatorskiego. Próba wyzwolenia czy tradycja?

Artykuł (PDF)

„Te rzeczy…” – przejawy autocenzury w prezentowaniu treści erotycznych (na przykładzie prozy czasów saskich)

Artykuł (PDF)

Jak więźniowie Nikołaja Repnina radzili sobie z cenzurą podczas pobytu w niewoli kałuskiej?

Artykuł (PDF)

O niektórych przypadkach autocenzury w poezji stanisławowskiej

Artykuł (PDF)

Jakobiński ruch wolnościowy w Polsce pod presją państw zaborczych w poezji lat 1789-1794

Artykuł (PDF)

Walka „Korespondenta Warszawskiego” z cenzurą – rekonesans badawczy

Artykuł (PDF)

„Do mego Cenzora”. Stanisława Starzyńskiego potyczki z zoilami

Artykuł (PDF)

Romantyczna parabola polityczna w „Królu zamczyska” Seweryna Goszczyńskiego

Artykuł (PDF)

Literatura i teatr pod presją cenzury w pierwszej połowie XIX wieku – na przykładzie życia kulturalnego Lublina

Artykuł (PDF)

Strategie niedoczytania: Maria Bartusówna

Artykuł (PDF)

Ezop opowiada „Lalkę”. O werbalnych i niewerbalnych sposobach komunikacji z czytelnikiem w powieści Bolesława Prusa

Artykuł (PDF)

Przyczynek do sporu „młodej” i „starej prasy”

Artykuł (PDF)

Druki okolicznościowe świadectwem walki z uciskiem narodowym

Artykuł (PDF)

„Kodeks światowy” i „towarzyskie nieprzyzwoitości”. Zakazy i nakazy w polskich dziewiętnastowiecznych poradnikach savoir-vivre’u

Artykuł (PDF)

Upiorne zniewolenie – odkryte i ukryte w dramatach Ibsena

Artykuł (PDF)

„O czym się nawet myśleć nie chce”, a jednak trzeba o tym mówić. O dziełach Gabrieli Zapolskiej i ich recepcji w środowisku współczesnym autorce

Artykuł (PDF)

„Jaskółka” uwięziona… Gustawa Daniłowskiego kłopoty z cenzurą

Artykuł (PDF)

Melpomena pod nadzorem, czyli dramat z dramatem w dobie socrealizmu

Artykuł (PDF)

Ugięcie fabuły: twórczość Stanisława Lema pod presją uwarunkowań

Artykuł (PDF)

Strategie literackie wobec zapisu cenzury. Czesław Miłosz w krajowej prasie i poezji w latach pięćdziesiątych

Artykuł (PDF)

Cenzura w Polsce w latach 1957-1980 i sposoby jej omijania przez pisarzy

Artykuł (PDF)

Ocenzurowane dziedzictwo. Ziemie Zachodnie i Północne w świetle archiwów Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Olsztynie

Artykuł (PDF)

O autocenzurze w zbiorze opowiadań „Gdzie jest Siwobrody?” Stanisława Rogali

Artykuł (PDF)

Między ekshibicjonizmem a autobiografizmem. Literatura najnowsza w obszarze intymności (ciota – Żydowica – odludek)

Artykuł (PDF)

RECENZJE, OMÓWIENIA

Literatura konfederacji barskiej, pod redakcją Janusza Maciejewskiego oraz Agnieszki Bąbel, Agaty Grabowskiej-Kuniczuk i Jacka Wójcickiego, t. 1-4, Warszawa 2005-2009 (Krystyna Maksimowicz)

Recenzja (PDF)

Wiersze polityczne czasu konfederacji targowickiej i sejmu grodzieńskiego 1793 roku, opracowała Krystyna Maksimowicz, Gdańsk 2008 (Wojciech Kaliszewski)

Recenzja (PDF)

Alina Kowalczykowa, Świadectwo autoportretu, Warszawa 2008 (Tomasz Dziubecki)

Recenzja (PDF)

vignette