“Inscription” XV (2009)

The captive minds. Literature under pressure

The texts included in the edition titled Captive minds. Literature under duress explore the issues of censorship and self-censorship, Aesopian language, and strategies of artists against the circumstances related to political and religious repression by totalitarian systems. Discussed are also topics of text alterations and editorial changes caused by external influences, and, finally, the subjects of: moral oppression, moral taboo, the pressure of ‘good upbringing’ (family, school, environment, authority) as well as embarrassing areas of life and those which are not spoken about.

The reviews presented in the edition relate to the recently published books devoted to not-well-known, or even unknown (often anonymous) texts from the eighteenth century referring to the periods of Bar Confederation and Targowica Confederation, as well as to the dialogue between art and literature on the topic of the portrait.

Umysły zniewolone. Literatura pod presją (Janusz Maciejewski)

Artykuł (PDF)

ROZPRAWY, MATERIAŁY

Obraz plebejusza w literaturze szlacheckiej. Rekonesans

Artykuł (PDF)

Traktat Diega de Estella „O wzgardzie świata i próżności jego” w przekładzie Augustyna Kochańskiego – dyskurs religijny de contemptu mundi. Problemy komunikacji literackiej jako procesu wywierania presji na odbiorców dzieła

Artykuł (PDF)

„O niepłodności w stanach małżeńskich” – czyli jak XVII-wieczny kalendarzysta-lekarz omawia oraz cenzuruje tematy wstydliwe

Artykuł (PDF)

„Uwagi do zupełnego zabierających się w stan małżeński szczęścia służące…” – osiemnastowieczny poradnik byłego pijara, Aleksandra Pawła Zatorskiego. Próba wyzwolenia czy tradycja?

Artykuł (PDF)

„Te rzeczy…” – przejawy autocenzury w prezentowaniu treści erotycznych (na przykładzie prozy czasów saskich)

Artykuł (PDF)

Jak więźniowie Nikołaja Repnina radzili sobie z cenzurą podczas pobytu w niewoli kałuskiej?

Artykuł (PDF)

O niektórych przypadkach autocenzury w poezji stanisławowskiej

Artykuł (PDF)

Jakobiński ruch wolnościowy w Polsce pod presją państw zaborczych w poezji lat 1789-1794

Artykuł (PDF)

Walka „Korespondenta Warszawskiego” z cenzurą – rekonesans badawczy

Artykuł (PDF)

„Do mego Cenzora”. Stanisława Starzyńskiego potyczki z zoilami

Artykuł (PDF)

Romantyczna parabola polityczna w „Królu zamczyska” Seweryna Goszczyńskiego

Artykuł (PDF)

Literatura i teatr pod presją cenzury w pierwszej połowie XIX wieku – na przykładzie życia kulturalnego Lublina

Artykuł (PDF)

Strategie niedoczytania: Maria Bartusówna

Artykuł (PDF)

Ezop opowiada „Lalkę”. O werbalnych i niewerbalnych sposobach komunikacji z czytelnikiem w powieści Bolesława Prusa

Artykuł (PDF)

Przyczynek do sporu „młodej” i „starej prasy”

Artykuł (PDF)

Druki okolicznościowe świadectwem walki z uciskiem narodowym

Artykuł (PDF)

„Kodeks światowy” i „towarzyskie nieprzyzwoitości”. Zakazy i nakazy w polskich dziewiętnastowiecznych poradnikach savoir-vivre’u

Artykuł (PDF)

Upiorne zniewolenie – odkryte i ukryte w dramatach Ibsena

Artykuł (PDF)

„O czym się nawet myśleć nie chce”, a jednak trzeba o tym mówić. O dziełach Gabrieli Zapolskiej i ich recepcji w środowisku współczesnym autorce

Artykuł (PDF)

„Jaskółka” uwięziona… Gustawa Daniłowskiego kłopoty z cenzurą

Artykuł (PDF)

Melpomena pod nadzorem, czyli dramat z dramatem w dobie socrealizmu

Artykuł (PDF)

Ugięcie fabuły: twórczość Stanisława Lema pod presją uwarunkowań

Artykuł (PDF)

Strategie literackie wobec zapisu cenzury. Czesław Miłosz w krajowej prasie i poezji w latach pięćdziesiątych

Artykuł (PDF)

Cenzura w Polsce w latach 1957-1980 i sposoby jej omijania przez pisarzy

Artykuł (PDF)

Ocenzurowane dziedzictwo. Ziemie Zachodnie i Północne w świetle archiwów Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Olsztynie

Artykuł (PDF)

O autocenzurze w zbiorze opowiadań „Gdzie jest Siwobrody?” Stanisława Rogali

Artykuł (PDF)

Między ekshibicjonizmem a autobiografizmem. Literatura najnowsza w obszarze intymności (ciota – Żydowica – odludek)

Artykuł (PDF)

RECENZJE, OMÓWIENIA

Literatura konfederacji barskiej, pod redakcją Janusza Maciejewskiego oraz Agnieszki Bąbel, Agaty Grabowskiej-Kuniczuk i Jacka Wójcickiego, t. 1-4, Warszawa 2005-2009 (Krystyna Maksimowicz)

Recenzja (PDF)

Wiersze polityczne czasu konfederacji targowickiej i sejmu grodzieńskiego 1793 roku, opracowała Krystyna Maksimowicz, Gdańsk 2008 (Wojciech Kaliszewski)

Recenzja (PDF)

Alina Kowalczykowa, Świadectwo autoportretu, Warszawa 2008 (Tomasz Dziubecki)

Recenzja (PDF)

vignette