ZASADY ETYKI PUBLIKACJI

Szczegółowe informacje określające zasady etyki są dostępne na stronie Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej: www.publicationethics.org.

Zadania i prawa autorów, redaktorów, recenzentów i wydawcy określają przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 2019 r. poz. 1231 tj. z późn. zm.) oraz ustawy z 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. 2018 r. poz. 1914 tj. z późn. zm.).

Autorstwo i wkład

Czasopismo definiuje autora jako osobę, która wniosła znaczący wkład intelektualny w koncepcję pracy, pozyskanie opracowanie i danych oraz zatwierdziła ostateczną wersję tekstu do publikacji, a także ponosi odpowiedzialność za dokładność, integralność i oryginalność artykułu (zgodnie z tymi wytycznymi Międzynarodowego Komitetu Wydawców Czasopism Medycznych ICMJE, które znajdują zastosowane do obszaru nauk humanistycznych i społecznych – zob. https://www.icmje.org/recommendations/browse/roles-and-responsibilities/defining-the-role-of-authors-and-contributors.html; zob. również https://www.councilscienceeditors.org/2-2-authorship-and-authorship-responsibilities). Aby zostać zdefiniowanym jako autor, trzeba spełnić wszystkie cztery kryteria. W przypadku artykułu, będącego wynikiem  pracy dwóch lub więcej osób, których wkład jest jasno określony, mowa o współautorstwie (zob. niżej).

Należy ujawnić korzystanie z narzędzi lub technologii opartych na sztucznej inteligencji, natomiast AI nie może zostać uznana za autora ani za współautora tekstu, ani też cytowana w tej roli.

Wkład w powstanie artykułu innych osób został określony w obowiązkach redaktorów, recenzentów i wydawcy.

Odpowiedzialność autorów

1. Autorzy są odpowiedzialni za treść publikowanych tekstów oraz rzetelność wykorzystywanych w nich danych, a ponadto naruszenie dóbr osobistych osób trzecich.
2. Artykuły przesyłane do redakcji muszą być tekstami oryginalnymi – wyklucza się publikowanie prac będących plagiatami (przywłaszczeniem sobie autorstwa cudzego utworu lub jego części poprzez rozpowszechnianie go pod własnym nazwiskiem, w tym przypisanie sobie autorstwa wykorzystanych we własnym dziele elementów twórczych z cudzego utworu bez podania autorstwa i informacji o źródle cytatu), autoplagiatami (duplikowaniem własnej publikacji w warunkach wprowadzających w błąd, że jest to utwór lub jego część po raz pierwszy publikowana – bez dokonania w tekście zmian oraz podania informacji o pierwodruku) albo utworów współautorskich bez wskazania ich współtwórców, bądź wynikiem nierzetelnych praktyk takich jak ghostwriting (utwory stworzone przez osobę godzącą się na publikację swych dzieł pod nazwiskiem innej osoby) lub guest autorship (podawanie współautorów, których wkład w powstanie publikacji był znikomy lub żaden).
3. Oryginalność tekstu autorzy poświadczają w stosownym oświadczeniu (wzór dostępny na stronie rocznika), deklarując, że praca nie była nigdzie wcześniej publikowana ani nie została równocześnie złożona w innym wydawnictwie oraz jest ich wyłącznie własnym dziełem, nie noszącym cech utworu zależnego (np. przeróbki, adaptacji) i nie narusza praw autorskich lub dóbr osobistych osób trzecich.
4. Autorzy wyrażają również zgodę na publikację swojego dzieła w tzw. wolnym dostępie dla naukowych celów niekomercyjnych na stronie www periodyku oraz w repozytoriach naukowych i pełnotekstowych bazach danych, w których zarejestrowane jest czasopismo. Zasady Open Access określa dokument dotyczący polityki otwartości Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, dostępny na stronie www Instytutu.
5. Udzielając licencji niewyłącznej na publikację artykułu, autor ma prawo do późniejszego dysponowania swoim tekstem. Redakcja czasopisma prosi jedynie o wcześniejsze poinformowanie o tym fakcie i zawarcie w przedruku informacji o miejscu pierwodruku.
6. Teksty powinny być zgodne z profilem pisma i zostać przygotowane według wskazówek technicznych, dostępnych na stronie www czasopisma (zasady przygotowania tekstów; instrukcja redakcyjna).
7. Każdy tekst zostaje poddany procedurze recenzyjnej (zasada double blind peer review) dokonanej przez dwóch niezależnych specjalistów w danej dziedzinie. Po ukazaniu się kolejnego numeru rocznika ogólna lista recenzentów jest publikowana na stronie www czasopisma.
   Po otrzymaniu recenzji pozytywnej autorzy są zobowiązani do zapoznania się z poprawkami ekspertów oraz dokonania stosownych zmian lub uzupełnień – w przypadku różnicy zdań co do zasadności sugerowanych poprawek autorzy winni uzasadnić swoje stanowisko.
   Teksty, które otrzymały dwie recenzje negatywne nie zostają zakwalifikowane do druku, zaś ich autorzy otrzymują merytoryczne uzasadnienie decyzji odmownej. W przypadku, gdy tekst otrzymuje dwie recenzje pozytywną i negatywną, zostaje przekazany do oceny trzeciemu recenzentowi, którego opinia decyduje o przyjęciu lub odrzuceniu artykułu.
8. Jeśli złożony do druku artykuł jest wynikiem badań finansowanych w całości lub części przez programy badawcze, instytucje lub towarzystwa naukowe, autor jest zobowiązany do poinformowania o tym fakcie w przypisie (zgodnie z zasadą jawności finansowania).
9. Czasopismo nie pobiera opłat za publikację tekstów ani też nie wypłaca autorom honorariów. Nie ściąga również żadnych opłat od czytelników za lekturę lub pobieranie artykułów w otwartych bazach danych.
10. Autorzy zobowiązują się do uzyskania zgód, zgodnie z zasadami prawa autorskiego, od autorów, innych właścicieli autorskich praw majątkowych lub spadkobierców wykorzystanych w pracy materiałów ikonograficznych oraz innych materiałów źródłowych na korzystanie z tych źródeł.
11. Jeśli tekst jest wynikiem współpracy dwóch lub więcej autorów, wszyscy współautorzy obowiązani są określić procentową wielkość wniesionych przez nich we wspólne dzieło (przygotowanie artykułu) wkładów twórczych (koncepcja, metoda, zdobycie i opracowanie danych, sformułowanie wniosków).
12. W przypadku dokonania jakichkolwiek modyfikacji w zapisie dotyczącym autorstwa tekstu współautorskiego lub powstałego z połączenia odrębnych utworów – przed opublikowaniem jego ostatecznej wersji (dodanie, usunięcie lub przeszeregowanie nazwisk autorów albo zmiana ich afiliacji) autorzy mają obowiązek złożyć na piśmie wniosek do redakcji, zawierający uzasadnienie postulowanych zmian oraz pisemne potwierdzenie wszystkich współautorów ich zgody na wprowadzenie wzmiankowanych modyfikacji.

Odpowiedzialność redaktorów

1. Zespół redakcyjny odpowiada za sprawną organizację poszczególnych etapów procesu wydawniczego: wstępną ocenę zgłoszonego artykułu, opinię kolegium redakcyjnego (Rady Naukowej i członków zespołu redakcyjnego), przekazanie tekstu do recenzji zewnętrznych, redakcję językową i techniczną, skład i łamanie oraz korekty.
2. Redakcja ustala zasady i przebieg procesu wydawniczego, dba o ich przestrzeganie, przekazuje odpowiednie informacje autorom i recenzentom za pośrednictwem aktualizowanej na bieżąco strony www oraz indywidualnej korespondencji mailowej (traktowanej jako dokumentacja poufna), działając na podstawie przepisów prawa pod warunkami wymienionymi w klauzuli RODO – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE.
3. Redakcja zobowiązuje się do unikania konfliktu interesów w odniesieniu do przyjmowanych tekstów – sytuacji, w której pewne związki (zależności służbowej, osobistej lub innej) mogą mieć wpływ na ocenę artykułu czy decyzję o jego publikacji.

   Aby uniknąć konfliktu interesów, artykuły napisane przez Redaktorów lub członków Rady Naukowej będą podlegały standardowej procedurze recenzji zewnętrznej według  procedury double blind peer review, zgodnie z zasadami COPE (https://publicationethics.org/competinginterests).

4. Ocena wstępna tekstu jest dokonywana obiektywnie przez zespół redakcyjny z uwzględnieniem następujących kryteriów: zgodność tematyki zgłoszonego artykułu z profilem pisma, oryginalność tekstu (sprawdzonego programem antyplagiatowym) i jego wartość merytoryczna.
5. Kolegium redakcyjne (Rada Naukowa i zespół redakcyjny pisma) podczas dyskusji podejmuje decyzję o przekazaniu do recenzji zewnętrznych tekstów zakwalifikowanych wstępnie do druku oraz o ich zamieszczeniu w najbliższym numerze rocznika lub w numerach następnych, a także odrzuceniu artykułów, które nie spełniają wymogów formalnych (np. tematyka niezgodna z profilem pisma, brak standardów właściwych dla tekstu naukowego) lub merytorycznych.
6. Redakcja ustala spójne kryteria oceny artykułu (zob. formularz recenzji) i wymaga od recenzentów przestrzegania zasad etyki recenzowania i niewystępowania konfliktu interesów. Za konflikt interesów uznaje się relacje podległości służbowej, bezpośrednie relacje osobiste, pokrewieństwo, powinowactwo lub bliską współpracę naukową z autorem recenzowanego artykułu w okresie ostatnich 2 lat przed złożeniem tekstu.
7. Redakcja stoi na straży przestrzegania zasad etyki publikacyjnej. W przypadku podejrzenia nierzetelności lub naruszenia zasad redakcja postępuje zgodnie z procedurami COPE, dokumentując napotkane przypadki naruszenia zasad etycznych oraz podejmując odpowiednie działania, w tym: opublikowanie sprostowania, wstrzymanie publikacji artykułu, powiadomienie instytucji, do której dorobku autor afiliuje swój tekst.
8. Wszelkie zmiany dokonywane w trakcie prac redakcyjnych nie mogą zniekształcać właściwej myśli autora, mają na celu jedynie dbałość o poprawność merytoryczną, językową i kompozycyjną oraz przejrzystość przekazu.
9. Zgłoszenia ani wersje brulionowe nie są obecnie udostępniane online. Artykuł zostaje przekazany do druku dopiero po uzyskaniu pisemnej zgody autora na jego publikację w ostatecznej formie.
10. W przypadku niezakwalifikowania do druku nadesłanego materiału redakcja nie wykorzystuje go w żaden sposób bez otrzymania uprzedniej pisemnej zgody autora.
11. Zażalenie co do braku decyzji o publikacji lub decyzji o braku publikacji (odmowie publikacji wskutek negatywnej oceny zespołu redakcyjnego i/lub recenzji zewnętrznej) można zgłaszać pod adresem mailowym redakcji rocznika „Napis”: napis@ibl.waw.pl lub pod numerem telefonu tel. (22) 657 28 76 (środa 11.00-14.00) lub prawnych właścicieli tytułu/ czasopisma.

    Skarżący może skontaktować się również bezpośrednio z COPE. Procedura jest dostępna pod adresem: https://publicationethics.org/facilitation-and-integrity-subcommittee.

12. Redakcja deklaruje gotowość publikowania koniecznych wyjaśnień, poprawek i przeprosin na stronie www czasopisma.
13. Redakcja dokłada starań, by zapobiegać procesowi naruszania zasad własności intelektualnej oraz norm etycznych publikacji poprzez wszelkiego rodzaju oddziaływania biznesowe (marketing, promocja, sprzedaż).

Odpowiedzialność recenzentów

1. Ekspert, który podejmuje się wykonania pisemnej recenzji dopuszczającej lub odrzucającej tekst do publikacji, potwierdza posiadanie odpowiednich kompetencji w danej dziedzinie i gotowość do terminowego wykonania pracy (aby nie opóźniać procesu wydawniczego).
2. Recenzent poświadcza brak konfliktu interesów, składając dostępne na stronie czasopisma podpisane oświadczenie zgodne z zasadami COPE.
3. Wykonana recenzja musi uwzględniać następujące kryteria: obiektywizm oceny, rzetelna argumentacja, w przypadku wymaganych uzupełnień odesłanie do odpowiednich opracowań i źródeł.
4. Recenzent zobowiązuje się do niewykorzystywania w żadnej formie otrzymanych od redakcji materiałów, traktując je zgodnie z zasadą poufności.

Odpowiedzialność wydawcy

1. Wszystkie opublikowane w czasopiśmie (w wersji elektronicznej i papierowej) materiały tekstowe i graficzne są chronione przepisami obowiązującego prawa, w tym prawem autorskim, przepisami o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, przepisami kodeksu cywilnego.
2. Materiały są opublikowane w Internecie w otwartym dostępie: bezpłatnie i bez ograniczeń technicznych; użytkownicy mogą z nich korzystać online lub pobierać pliki PDF zgodnie z przepisami o dozwolonym użytku i pod warunkiem wskazania autorów dzieł oraz powołania się na źródło.

W przypadku wykrycia lub zgłoszenia naruszenia zasad etyki przez którąkolwiek ze stron, powołuje się komisję złożoną z przedstawicieli Rady, Redakcji i Wydawcy, wszczyna się postępowanie wyjaśniające, zawiadamiając jednocześnie o podjętych przez komisję działaniach władze instytucji, której podlega dany podmiot.