„Napis” XVII (2011)

Jawne i ukryte w literaturze i kulturze

Serię przygotowaną pod hasłem Jawne i ukryte w literaturze i kulturze poświęcono zbadaniu form piśmiennictwa okolicznościowego i użytkowego pod kątem strategii odczytań („lektura z kluczem”) tekstów literackich pochodzących z różnych epok, a także różnorodnych metod badawczych, które pozwoliły na odsłonięcie tajemnic i kodów, stanowiących podłoże zewnętrznego, wyraźnie czytelnego tekstu, odkrywających również wszystko to, co jego autor przekazuje czytelnikowi za pomocą np. sugestii, aluzji czy też swoistego szyfru.

W prezentowanym tomie znajdziemy: analizę sądów o rzeczywistości zawartych w Pismach Jana Dzwonowskiego z lat 1608-1625; rozważania poświęcone zapomnianym realiom w powieści dziewiętnastowiecznej (głównie sytuacji kobiet oraz relacjom między członkami rodziny w świetle prawa rodzinnego i spadkowego); poznamy biograficzno-aksjologiczny kontekst Rodziny Połanieckich Henryka Sienkiewicza i projekcję indywidualnych doznań autora w postaci przetworzonych artystycznie wątków autobiograficznych na kartach wybranych powieści Bolesława Prusa. Prześledzimy również zmagania Andrzeja Stasiuka z cielesnością bytu, z „jestestwem” i „byciem” oraz sekretem istnienia; zbadamy kody i zagadki w staropolskich „spiskach” tatrzańskich; będziemy także świadkami odkrywania prawideł swoistej gry literacko-towarzyskiej, poetyckiej mistyfikacji Stanisława Trembeckiego ukrywającego się pod imieniem Bielawskiego (miernego wierszopisa) oraz ujawnienia gier politycznych Józefa Kossakowskiego, wyczytanych spomiędzy dwóch wydań powieści Ksiądz Pleban. Poznamy również próbę złamania szyfru miłosnych wyznań w korespondencji Sarmatów zaangażowanych w ukrywane związki; odnalezienia „korzeni zła” w twórczości Josepha Conrada w świetle tekstów Hanny Arendt oraz analizy problemu interpretacyjnego Conradowskich przedmów. Tematem kolejnych artykułów są: eksploracja aspektów genologicznych poezji współczesnej na przykładzie kołysanki oraz elementów propagandy w tekstach do nauki elementarnej dorosłych w ramach kampanii zwalczania analfabetyzmu czy też relacje pomiędzy narracją a militarną strategią w tekstach prozatorskich o wojnie 1920 r.

Dział Varia zawiera komentarz do listów Konstantego Gaszyńskiego do Victora de Laprade’a, edycję krytyczną okolicznościowego utworu scenicznego Le vingt-un mai jako przykład obrazka z życia towarzyskiego Warszawy z pierwszej połowy XIX wieku, studium na temat polskich komiksów okolicznościowych i użytkowych, a także recenzję książki Listy Adama Mickiewicza (lata 1817-1833).

Jawne i ukryte w literaturze i kulturze (Barbara Wolska, Marek Pąkciński)

Artykuł (PDF)

I. LITERATURA I BIOGRAFIA

Życiowe wybory wyczytane spomiędzy wydań. Analiza porównawcza dwóch edycji powieści „Ksiądz Pleban” Józefa Kossakowskiego

Artykuł (PDF) Show abstract

Trembecki pod imieniem Bielawskiego ukryty

Artykuł (PDF) Show abstract

Przejaskrawiony biografizm czy ukryta prawda? Echa przeżyć autora w powieściach Bolesława Prusa („Dusze w niewoli”, „Lalka”, „Dzieci”)

Artykuł (PDF) Show abstract

Siebie skrywam na dnie… Aksjologiczno–biograficzny kontekst „Rodziny Połanieckich” Henryka Sienkiewicza

Artykuł (PDF) Show abstract

Poeci „bruLionu” – kontestatorzy czy moraliści? Na podstawie pierwszej, tzw. filetowej serii publikacji („bibLioteka” 1992)

Artykuł (PDF) Show abstract

„Wszystko zaczynało się od mojej obecności”. Sekretny przekaz prozy Andrzeja Stasiuka

Artykuł (PDF) Show abstract

II. SZYFROWANIE DOŚWIADCZENIA

Szyfr w świecie miłosnego wyznania – uwarunkowania i funkcje (w dawnym liście i diariuszu)

Artykuł (PDF) Show abstract

Szyfr, kod i konwencja. Staropolskie sposoby „mówienia mitologią”

Artykuł (PDF) Show abstract

Oświeceniowy rebus polityczny. O ukrytych w akrostychach nazwiskach wodzów targowickich

Artykuł (PDF) Show abstract

Literatura a strategia: relacje o wojnie 1920 roku Stanisława Rembeka, Eugeniusza Małaczewskiego oraz Izaaka Babla

Artykuł (PDF) Show abstract

Conrad i Arendt. Ujawnianie korzeni zła

Artykuł (PDF) Show abstract

„Inna tkanina”. Jawne i ukryte w przedmowach Josepha Conrada

Artykuł (PDF) Show abstract

III. SEKRETNY PRZEKAZ I „POWIERZCHNIA RZECZY”

Relacja między alegorycznym obrazem a poetycką interpretacją rzeczywistości w wybranych emblematach staropolskich

Artykuł (PDF) Show abstract

Jawne i ukryte sądy o rzeczywistości w „Pismach” z lat 1608-1625 Jana Dzwonowskiego

Artykuł (PDF) Show abstract

Jawne paragrafy i ukryte obyczaje. O niektórych zapomnianych realiach w powieści dziewiętnastowiecznej

Artykuł (PDF) Show abstract

Blaski i cienie życia aktorek końca XIX wieku pod piórem Gabrieli Zapolskiej

Artykuł (PDF) Show abstract

IV. KODY I ZAGADKI

Kim jest Wanda, co Niemca nie chciała? Próba reinterpretacji mitu o Wandzie zawartego w „Kronice Polskiej” Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem

Artykuł (PDF) Show abstract

Kody i zagadki w „spiskach” tatrzańskich

Artykuł (PDF) Show abstract

Maskowanie gatunku. Kołysanka w liryce współczesnej

Artykuł (PDF) Show abstract

Abecadło i propaganda. Cele jawne i ukryte tekstów do nauki elementarnej dorosłych w latach 1945-1972

Artykuł (PDF) Show abstract

Sygnał w szumie – ukryte opowiadanie w komiksie Neila Gaimana

Artykuł (PDF) Show abstract

W poszukiwaniu świadomości – zastosowanie alegorii w polskiej literaturze science fiction (na przykładzie „Limes inferior” Janusza A. Zajdla)

Artykuł (PDF) Show abstract

V. VARIA

Listy Konstantego Gaszyńskiego do Victora de Laprade’a

Artykuł (PDF) Show abstract

„Le vingt-un mai” – urodziny hrabiny Ireny Łubieńskiej. Obrazek z życia towarzyskiego Warszawy I połowy XIX wieku

Artykuł (PDF) Show abstract

Polskie komiksy okolicznościowe i użytkowe: historyczne, religijne, społeczne

Artykuł (PDF)

VI. RECENZJE

Grzegorz Szelwach, Listy Adama Mickiewicza (lata 1817-1833), Nowy Jork 2006 (Maria Berkan-Jabłońska)

Recenzja (PDF)

vignette