W tekstach zamieszczonych w tomie pt. Umysły zniewolone. Literatura pod presją poruszane są problemy cenzury i autocenzury, „języka ezopowego”, strategii twórców wobec okoliczności związanych z uciskiem politycznych i religijnych systemów totalitarnych. Rozważane są także zagadnienia przemian materii tekstowej i zmian redakcyjnych spowodowanych wpływami zewnętrznymi, a wreszcie – tematyka: opresji moralnej, tabu obyczajowego, presji „dobrego wychowania” (rodzina, szkoła, otoczenie, władza) oraz wstydliwych i przemilczanych sfer życia.
Prezentowane w serii recenzje odnoszą się do opublikowanych ostatnio książek poświęconych mało znanym, a nawet nieznanym (często anonimowym) utworom z XVIII wieku dotyczących okresu konfederacji barskiej oraz konfederacji targowickiej) oraz dialogowi sztuki i literatury na temat portretu.
Umysły zniewolone. Literatura pod presją (Janusz Maciejewski)
Artykuł (PDF)
Rozprawy, materiały
Sławomir BACZEWSKI
Obraz plebejusza w literaturze szlacheckiej. Rekonesans
Artykuł (PDF)
Maria WICHOWA
Traktat Diega de Estella „O wzgardzie świata i próżności jego” w przekładzie Augustyna Kochańskiego – dyskurs religijny de contemptu mundi. Problemy komunikacji literackiej jako procesu wywierania presji na odbiorców dzieła
Artykuł (PDF)
Małgorzata KRZYSZTOFIK
„O niepłodności w stanach małżeńskich” – czyli jak XVII-wieczny kalendarzysta-lekarz omawia oraz cenzuruje tematy wstydliwe
Artykuł (PDF)
Agata ROĆKO
„Uwagi do zupełnego zabierających się w stan małżeński szczęścia służące…” – osiemnastowieczny poradnik byłego pijara, Aleksandra Pawła Zatorskiego. Próba wyzwolenia czy tradycja?
Artykuł (PDF)
Iwona MACIEJEWSKA
„Te rzeczy…” – przejawy autocenzury w prezentowaniu treści erotycznych (na przykładzie prozy czasów saskich)
Artykuł (PDF)
Krystyna MAKSIMOWICZ
Jak więźniowie Nikołaja Repnina radzili sobie z cenzurą podczas pobytu w niewoli kałuskiej?
Artykuł (PDF)
Wojciech KALISZEWSKI
O niektórych przypadkach autocenzury w poezji stanisławowskiej
Artykuł (PDF)
Aurelia HAS
Jakobiński ruch wolnościowy w Polsce pod presją państw zaborczych w poezji lat 1789-1794
Artykuł (PDF)
Marcin KUŹMA
Walka „Korespondenta Warszawskiego” z cenzurą – rekonesans badawczy
Artykuł (PDF)
Danuta KOWALEWSKA
„Do mego Cenzora”. Stanisława Starzyńskiego potyczki z zoilami
Artykuł (PDF)
Katarzyna PUZIO
Romantyczna parabola polityczna w „Królu zamczyska” Seweryna Goszczyńskiego
Artykuł (PDF)
Elżbieta STOCH
Literatura i teatr pod presją cenzury w pierwszej połowie XIX wieku – na przykładzie życia kulturalnego Lublina
Artykuł (PDF)
Kamila TUSZYŃSKA
Strategie niedoczytania: Maria Bartusówna
Artykuł (PDF)
Magdalena DZIUGIEŁ-ŁAGUNA
Ezop opowiada „Lalkę”. O werbalnych i niewerbalnych sposobach komunikacji z czytelnikiem w powieści Bolesława Prusa
Artykuł (PDF)
Marian PŁACHECKI
Przyczynek do sporu „młodej” i „starej prasy”
Artykuł (PDF)
Ryszard NOWICKI
Druki okolicznościowe świadectwem walki z uciskiem narodowym
Artykuł (PDF)
Agnieszka BĄBEL, Agata GRABOWSKA-KUNICZUK
„Kodeks światowy” i „towarzyskie nieprzyzwoitości”. Zakazy i nakazy w polskich dziewiętnastowiecznych poradnikach savoir-vivre’u
Artykuł (PDF)
Gabriela MATUSZEK
Upiorne zniewolenie – odkryte i ukryte w dramatach Ibsena
Artykuł (PDF)
Aleksandra GROTOWSKA
„O czym się nawet myśleć nie chce”, a jednak trzeba o tym mówić. O dziełach Gabrieli Zapolskiej i ich recepcji w środowisku współczesnym autorce
Artykuł (PDF)
Grażyna LEGUTKO
„Jaskółka” uwięziona… Gustawa Daniłowskiego kłopoty z cenzurą
Artykuł (PDF)
Anna Małgorzata PYCKA
Melpomena pod nadzorem, czyli dramat z dramatem w dobie socrealizmu
Artykuł (PDF)
Marek PĄKCIŃSKI
Ugięcie fabuły: twórczość Stanisława Lema pod presją uwarunkowań
Artykuł (PDF)
Marzena WOŹNIAK-ŁABIENIEC
Strategie literackie wobec zapisu cenzury. Czesław Miłosz w krajowej prasie i poezji w latach pięćdziesiątych
Artykuł (PDF)
Janusz MACIEJEWSKI
Cenzura w Polsce w latach 1957-1980 i sposoby jej omijania przez pisarzy
Artykuł (PDF)
Joanna SZYDŁOWSKA
Ocenzurowane dziedzictwo. Ziemie Zachodnie i Północne w świetle archiwów Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Olsztynie
Artykuł (PDF)
Anna WZOREK
O autocenzurze w zbiorze opowiadań „Gdzie jest Siwobrody?” Stanisława Rogali
Artykuł (PDF)
Anita FRANKOWIAK
Między ekshibicjonizmem a autobiografizmem. Literatura najnowsza w obszarze intymności (ciota – Żydowica – odludek)
Artykuł (PDF)
Recenzje, omówienia
Literatura konfederacji barskiej, pod redakcją Janusza Maciejewskiego oraz Agnieszki Bąbel, Agaty Grabowskiej-Kuniczuk i Jacka Wójcickiego, t. 1-4, Warszawa 2005-2009 (Krystyna Maksimowicz)
Wiersze polityczne czasu konfederacji targowickiej i sejmu grodzieńskiego 1793 roku, opracowała Krystyna Maksimowicz, Gdańsk 2008 (Wojciech Kaliszewski)
Alina Kowalczykowa, Świadectwo autoportretu, Warszawa 2008 (Tomasz Dziubecki)
