„Napis” XXII (2016)
WARUNKIEM TRWAŁOŚCI JEST PRZEMIANA. PARAFRAZY,
KONTYNUACJE I ALUZJE LITERACKIE
Przemiana, która stanowi myśl przewodnią numeru, rozumiana jest w sposób bardzo szeroki, nie ogranicza się do dzieł pisanych, powstałych na przestrzeni dziejów (tekstów literackich, okolicznościowych i użytkowych). Zakładamy bowiem, że używanie i rozumienie aluzji literackiej stanowi wyraziste świadectwo przynależności do danego kręgu kulturowego, połączonego wspólnotą znajomości pewnego kanonu dzieł, co potwierdza wspólnotę systemu wyznawanych wartości. Kanon ów może być zdumiewająco trwały (kontynuacje) lub też podlegać modyfikacjom, zmieniając się dla kolejnych pokoleń i stanowiąc odbicie różnorodnych wpływów kulturowych (odmiany parafraz w zakresie języka, stylu, tematu i tonu; nawiązania polemiczne i stylizacyjne – w tym parodia czy pastisz). Wyszliśmy bowiem z założenia, że tradycja, która ma pozostawać żywa, musi być wykorzystywana i przekształcana – także w sposób dyskusyjny czy obrazoburczy. Powstały zbiór artykułów ilustruje tytułową tezę – to właśnie przemiana umożliwia trwanie, jest znakiem żywotności tradycji i warunkiem jej istnienia.
Zgromadzone w numerze rozprawy poruszają takie tematy, jak funkcjonowanie wielkich postaci literackich, a także mitów kulturowych w literaturze i kulturze popularnej (np. bohaterów Prusa czy Dickensa), „długie trwanie” określonych motywów literackich oraz ich przekształcenia (jak wiersz Żmichowskiej), wykorzystanie znanych modeli komunikacyjnych w dyskursie publicznym (m.in. w prasie i reklamie). Inspirację mogły stanowić bezpośrednie nawiązania do konkretnych utworów (np. Mistrza i Małgorzaty Bułhakowa), literackie polemiki czy adaptacje międzygatunkowe. Bogato reprezentowane są również dział recenzji czy część edytorska.
Ikonograficzną część tomu stanowią opatrzone komentarzami prace studentów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, obrazujące ich skojarzenia z tematem transformacji, przemijania i przemiany.
Numer poświęcony jest pamięci Profesora Janusza Tazbira, wieloletniego członka Rady Naukowej rocznika „Napis”.
Opis | Spis treści
